روز گفتاردرمانی مبارک
20 APRIL
Happy Iranian Speech Therpay DAY
روز گفتاردرمانی مبارک
اول اردیبهشت
بزرگداشت استاد سخن "حضرت سعدی"
و روز گفتاردرمانی
بر همه جامعه خدوم بی منت گفتاردرمانی مبارک باد.
بهمین مناسبت معرفی کوتاهی از رشته گفتاردرمانی خواهیم داشت.
پیشینه ای از گفتاردرمانی:
اولین بار در دنیا هلمر رادولف مایکلباست 1954 در شکل دهی رشته ای جدید و مجزا هم از نظر تئوری و هم از نظر عملی به نام "آسیب شناسی گفتار و زبان" نقش داشت.
سال تأسیس: 1352 زیر نظر مدرسه عالی توانبخشی
پیوستن به دانشگاه علوم پزشکی ایران: 1358
مقطع کارشناسی: 1352
مقطع کارشناسی ارشد: 1372
سال 1372 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و سمنان
سال 1374 دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
سال 1383 دانشگاه علوم پزشکی اهواز
سال 1387 دانشگاه علوم پزشکی شیراز و زاهدان
سال 1388 دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همدان
سال 1390 مرکز آموزش عالی وارستگان
مقطع دکتری تخصصی: 1387
سال 1375 انجمن گفتار درمانی تاسیس شد و رسما فعالیت خود را در زمینه‌های علمی و صنفی آغاز کرد.
سال 1382، استقلال حرفه ای رشته شکل گرفت.
1382 دوره دکترای گفتار درمانی به تصویب رسید
از سال 1387 اولین دوره دانشجویان دکتری تحصیل در این مقطع را آغاز کردند.
اردیبهشت سال 1388 مجوز تاسیس انجمن علمی اخذ شد.
تعریفی از آسیبشناسی گفتاروزبان (معرفی گفتاردرمانی)
آسیب شناسی گفتار و زبان ( گفتاردرمانی ) حرفه علمی بین رشته ای زبان شناسی، روانشناسی، پزشکی، علوم اعصاب و جزو رشته های توانبخشی است که خدمات کلینیکی ارائه داده و عهده دار ارائه خدمات پیشگیری، پشتیبانی، آموزش، مدیریت و تحقیق در حیطه ارتباط و بلع در سراسر طول زندگی افراد از نوزادی تا پیری میباشد.
خدمات آسیب شناسی گفتار و زبان خدماتی هستند در زمینه تشخیص و درمان مشکلات بلع، اختلالات گفتار- زبان و اختلالات شناخت – ارتباط، که منجر به ناتوانیهای ارتباطی میشود.
وظیفه آسیب شناس گفتار و زبان درمان اختلالات در حیطه های زیر میباشد:
- تولید گفتار ( شامل تولید، اپراکسی، دیزارتری )
- تشدید ( هایپر نیزالیتی و هایپو نیزالیتی )
- صوت ( کیفیت آواسازی، زیروبمی، تنفس )
- روانی گفتار ( لکنت )
- زبان ( درک، بیان، کاربرد شناختی، صرف و نحو )
- شناخت ( توجه، حافظه، حل مسئله، عملکردهای اجرایی )
- تغذیه و بلع ( در سطوح دهانی، حلقی و مروی )
اتیولوژی:
علل بالقوه اختلالات ارتباطی و بلع شامل موارد زیر میباشد:
- مشکلات دوران نوزادی( نارسی، وزن کم هنگام تولد، قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک)
- اختلالات رشدی (اختلال زبانی خاص (SLI)، اختلالات طیف اتیسم، نارساخوانی، اختلالات نقص توجه)
- مشکلات شنوایی ( ناشنوایی، اختلال در پردازشهای شنیداری)
- ناهنجاریهای دهانی ( شکاف لب/ کام، اکولوژنهای غیرطبیعی دندانی، ماکرو گلوسیا، بد عملکردی دهانی- حرکتی)
- ضعف تنفسی ( دیسپلازی bronchopulmonary، اختلالات انسدادی ریوی مزمن)
- ناهنجاریهای حنجرهای ( ناهنجاری تارهای صوتی، انسداد نای، تراکئوستومی)
- بیماریها و بدعملکردیهای نورولوژیکی (TBI، فلج مغزی ، ناهنجاری های عروق مغزی، دمانس، پارکینسون، ALS)
- اختلالات روانپزشکی (سندرم داون، سندرم X شکننده، سندرم رِت، سندرم VCF)
ارزیابی، درمان، ارجاع:
خدمات آسیب شناسی گفتار و زبان در دو گروه کلی طبقه بندی میشود.
1) خدمات ارزیابی و تشخیصی 2) خدمات درمانی
خدمات مداخله ای درمانی آسیبشناسی گفتار و زبان به نقایص ناشی از صدمات، بیماریها، ناهنجاریهای مادرزادی، نقایص رشدی و توانمندسازی اختصاص دارد.
باید خاطر نشان کرد که همهی افراد مشمول خدمات گفتاردرمانی میشوند زمانیکه تواناییهای ارتباطی یا بلعشان به طور مؤثری کاهش یافته و یا آسیب دیده باشد و یا به هر دلیل قانع کننده دیگری (مانند ریسک فاکتورها)، این مداخلات از اختلالات گفتاری، زبان و یا تغذیه و بلع پیشگیری کرده و درجهی آسیب را کاهش میدهد و همچنین مهارتهای عملکردی ارتباطی و یا تواناییهای عملکردی تغذیه و بلع را بهبود میبخشد. مضاف بر این موارد این مداخلات همچنین از کاهش و نقص در مهارتهای ارتباطی و یا بلع نیز پیشگیری میکند.
اگر افراد یک یا بیش از یک مورد از فاکتورهای زیر را داشته باشند، مشمول دریافت خدمات ارزیابی و درمان میشوند:
1) ارجاع خود فرد و یا از طرف اعضای خانواده، شنوایی شناس، پزشک، معلم، دیگر آسیبشناسان گفتار و زبان و یا ارجاعات بین رشتهای افرادی که مشکوک به اختلالات گفتار، زبان، ارتباط و یا تغذیه و فلج میباشند.
2) عدم موفقیت فرد در ارزیابی غربالگری عملکرد ارتباطی و بلع
3) فرد قادر به برقراری ارتباط عملکردی و بهینه با شرکای ارتباطی اش در محیط روزمره نباشد.
4) فرد توانایی کنترل و بلع مواد غذایی و آشامیدنیها را نداشته باشد و یا وضعیت ریه دچار مشکل باشد و یا اینکه فرد بلع و کنترل با کفایت بزاق دهانی و حلقی را نداشته باشد.
5) تشخیص اختلال و یا بلع در فرد که توسط ارزیابیهای یکی از متخصصین گفتار و زبان اثبات شده است.
6) تواناییهای ارتباطی فرد با گروه همسان خودش ( از نظر سن تقویمی، جنسیت و دورنمای قومیتی، فرهنگی و زبانی) قابل مقایسه نباشد.
7) تواناییهای ارتباط فرد تأثیرات منفی بر وضعیت سلامت، ایمنی، اجتماعی، احساسی، آموزشی و شغلی او داشته باشد.
8) تواناییهای بلع فرد تأثیرات منفی بر وضعیت صحت و سلامت تغذیهای او را داشته باشد.
9) فرد و یا خانوادهاش خواهان دستیابی و یا حفظ مهارتهای ارتباطی بهینه (مانندAAC ) ویا مهارتهای بلع باشند.
10) فرد یا خانواده اش خواهان بهبود وضعیت مهارتهای ارتباطی فرد باشند.
منابع:
سایت دانشگاه وارستگان
سایت ASHA
SLP medical review guidline
